New Canterbury Tales – reisbureau naar de toekomst

Van 13 september tot 27 oktober verandert de projectruimte Next van Stedelijk Museum Breda in een reisbureau naar de toekomst, gericht op het jaar 2071. In de expositie worden de resultaten van het onderzoeksproject The New Canterbury Tales getoond, waarin we verschillende manieren van tijdreizen en toekomstdenken verkenden om zaadjes te planten voor een leefbare toekomst.

Welkom bij de opening! 

13 september van 15:30 tot 17:00 uur

Locatie: Stedelijk Museum Breda (projectruimte Next)

Afgelopen twee jaar hebben we verschillende manieren van ‘tijdreizen’ verkend in het kader van het project The New Canterbury Tales, een onderzoeksproject gestart vanuit de onderzoeksgroep Duurzaam Gebouwde Omgeving van Avans Hogeschool.

Vorig jaar maakte je kennis met de inwoners van New Canterbury 2070 en werkte KOP samen met kunstenaars Maarten Bel en Kate Studley aan toekomstvisies voor Breda. Dit jaar ontdek je wat deze acht inwoners het afgelopen jaar hebben beleefd en welke toekomstscenario’s de deelnemers aan diverse workshops hebben ontwikkeld. Kunstenaars Liselot Cobelens en Jochem van den Wijngaard laten zien hoe ze de inwoners van Breda de afgelopen maanden hebben meegenomen naar de toekomst.

De Toekomstkijkers – Liselot Cobelens

De Toekomstkijkers is een serie metalen vormen waarmee je een kijkje kunt nemen in 2070. Kijkend door de gaten van deze grote futuristische kijkdozen onthullen zich twee bijzondere taferelen. Geïnspireerd door uitdagingen zoals zeespiegelstijging en dalende bodemkwaliteit, toont designer Liselot Cobelens twee visies: een stad aan zee, en een stad waar landbouw op gebouwen plaatsvindt. Ondanks de levendige beelden zijn de gevaren zichtbaar voor wie goed kijkt. 

De Stad der Vruchten
Breda is een groen paradijs geworden, waar de stad volledig bedekt is met planten die het hele jaar door groenten en fruit produceren. Deze transformatie begon in 2030, toen de slechte grond- en waterkwaliteit de stad dwong om landbouw naar de stedelijke omgeving te brengen. Door de vervuilde grond werd er een verticale vorm van landbouw ontwikkeld. Hoewel de grond nog steeds vervuild is, de temperaturen hoog en de regenbuien hevig, zorgen de groene gebouwen en overvloedige vegetatie voor een leefbare omgeving.
Ondanks de kleurrijke uitstraling van de stad en de bijzondere nieuwe exotische planten die goed gedijen op de hogere temperaturen, is de grond waar de bewoners op leven nog steeds niet vrij van giftige stoffen. Ze hebben al ruim 40 jaar niks verbouwd in de grond, kinderen mogen niet spelen met deze stinkende aarde. Zijn de giftige stoffen verdwenen, of is het juist erger geworden? Er zijn nog steeds veel delen in de stad waar het gevaarlijk is om te lopen zonder beschermende kleding.

Stad aan Zee
In 2070 ligt Breda aan zee, met temperaturen die in januari rond de 10 graden liggen en in juni stijgen tot 26 graden. Door de stijgende zeespiegel zijn grote delen van Nederland overstroomd, Breda is uitgegroeid tot een nieuwe kuststad met zeekolonies waar nieuwe wijken op terpen worden gebouwd.
Deze scheiding tussen de oude stad en de zeekoloniebewoners leidt tot spanningen. Hoewel Breda welvarend is en zich ontwikkelt tot een belangrijke handelsstad met drijvende steden, blijft het leven aan zee uitdagend door verzilting, drinkwatertekorten, en overstromingsgevaar. Het dieet van de inwoners is veranderd; traditionele gerechten zijn vervangen door zeedieren zoals ansjovis en kreeft. De ruige zee brengt ook nieuwe gevaren met zich mee. Door de opwarming hebben we nu echt bijzondere zeedieren rondom de stad die men vroeger kon vinden rond de Franse kust. Een aantal zijn geliefd, maar een aantal vormen ook echt een gevaar voor de nieuwe waterwijken.

Liselot daagt Bredase bewoners uit om een eigen toekomstvisie voor Breda in 2070 op een ansichtkaart te tekenen. Liselot stelde tijdens een buurtcamping in Breda noord en bij Buurthuis ONS haar toekomstkijkers tentoon. Naar aanleiding daarvan verzamelde zij ongeveer 150 ingevulde kaarten met toekomstbeelden. Ze verwerkte deze tekeningen in een nieuwe collage, die representatief staat voor de visie van de bewoners. Deze collega en een selectie van de kaarten werd in oktober 2024 tentoongesteld in Stedelijk Museum Breda. 

“Nadenken over de toekomst en hoe je dit met anderen kunt bespreken, is een echte uitdaging. Als ontwerper creëer ik spraakmakende producten en installaties die aanzetten tot nieuwe gezichtspunten. Binnen New Canterbury Tales vond ik het bijzonder om na te mogen denken over hoe Breda als stad zich zal ontwikkelen binnen de huidige klimaatuitdagingen en hoe een sinister verhaal vertaald kan worden naar een kleurrijke, vrolijke collage die aanzet tot verbeelding. Meestal ontwikkel je een project vanuit je eigen ideeën en inspiratie. Door samen te werken met bewoners krijg je als ontwerper echter echt inzicht in hoe anderen denken over hun toekomst in hun eigen wijk. Uit deze gesprekken kwamen bijzondere verhalen naar boven, zoals de wens dat er geen armoede meer is of de droom dat Breda zich ontpopt als een groene stad. Deze dromen over de toekomst blijven mij als ontwerper zeker bij. Ik vond het dan ook mooi om al deze dromen en wensen samen te voegen tot een nieuwe verbeelding van de stad.” (Liselot Cobelens)

Monocerus – After Human – Jochem van den Wijngaard

Monocerus, de Latijnse naam voor het eenhoorn sterrenbeeld, vormt de kern van Jochem van den Wijngaard’s werk, dat dromen en sterrenbeelden gebruikt om kunst en de toekomst te verkennen. Het werk, een neonvaandel, stelt de vraag of het misschien reclame maakt voor dromen en fantasie. Neon, ooit een materiaal voor reclame, wordt hier een middel om te reflecteren op onze eigen koers in het leven.

Jochem gelooft dat kunst ons met nieuwe ogen naar de wereld om ons heen kan laten kijken, naar onszelf, ons verleden en de toekomst. Zijn werken nodigen toeschouwers uit om te reflecteren op hun rol in de wereld en hun reacties daarop. Hij verzamelt data door mensen over hun dromen te bevragen, wat hij beschouwt als een manier om dichtbij de verlangens en innerlijke kern van mensen te komen. Deze dromen kunnen richting geven aan de visie van hoe een stad in de toekomst eruit zou kunnen zien, gebaseerd op het verlangen van de bewoners.

Jochem heeft met ongeveer 50 Bredase bewoners gesprekken gevoerd over hun dromen, geïnspireerd door het eerste lichtsculptuur dat hij in Buurthuis Ons heeft geplaatst. Naar aanleiding van deze gesprekken maakte hij een grote pentekening die de dromen verbeeldt. Dit werk werd, samen met zijn neon-werk, in oktober 2024 getoond in Stedelijk Museum Breda. 

“Het New Canterbury Tales-project is voor mij een ontzettend leuk en uitdagend project om aan deel te nemen. Het is heel fijn hoe het project de context voor een onderzoek presenteert en daar de ruimte in laat om voor mij als maker te verkennen hoe ik met kunst een suggestie kan doen. Zo bevraagt het project voor mij de parameters van wat kunst kan zijn en hoe kunst werkt. Dit zijn leerzame punten die ook koersbepalend voelen, en daar ben ik erg dankbaar voor.” (Jochem van den Wijngaard)

foto’s door: Linsey Kuijpers